Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε σε συμφωνία (γενική προσέγγιση) όσον αφορά πρόταση επικαιροποίησης και ενίσχυσης του κανονισμού σχετικά με τα πρότυπα για τις εκπομπές CO2 των βαρέων επαγγελματικών οχημάτων. Στόχος της πρότασης είναι η περαιτέρω μείωση των εκπομπών CO2 στον τομέα των οδικών μεταφορών και η θέσπιση νέων στόχων για το 2030, το 2035 και το 2040. Οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στην επίτευξη των φιλοδοξιών της ΕΕ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Με την πρόταση επιδιώκεται επίσης να ενθαρρυνθεί η αύξηση του ποσοστού των οχημάτων μηδενικών εκπομπών στον στόλο βαρέων επαγγελματικών οχημάτων της ΕΕ, ενώ παράλληλα διατηρούνται και ενισχύονται η καινοτομία και η ανταγωνιστικότητα του τομέα.
Η γενική προσέγγιση θα αποτελέσει την εντολή για διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ώστε η πράξη να λάβει την τελική της μορφή.
«Με τη σημερινή συμφωνία επιβεβαιώσαμε εκ νέου τη δέσμευσή μας να επιτύχουμε τους φιλόδοξους στόχους μας για το κλίμα. Τα φορτηγά, τα λεωφορεία και τα πούλμαν αποτελούν σημαντικό κομμάτι των οδικών μεταφορών και επηρεάζουν την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων πολιτών. Οι πολίτες αξίζουν να ζουν σε ένα πιο πράσινο και πιο υγιεινό περιβάλλον και πλέον είμαστε ένα βήμα πλησιέστερα στον στόχο αυτό. Ταυτόχρονα, διασφαλίζουμε την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας, καθώς αποσαφηνίζεται ο οδικός χάρτης για τις νέες επενδύσεις» επισήμανε η Teresa Ribera Rodríguez, υπηρεσιακή τρίτη Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και Υπουργός αρμόδια για την Οικολογική Μετάβαση και τη Δημογραφική Πρόκληση της Ισπανίας.
Κύριες τροποποιήσεις που συμφωνήθηκαν από το Συμβούλιο
Με το κείμενο του Συμβουλίου εξασφαλίζεται ισορροπία μεταξύ, αφενός, της τήρησης της κύριας φιλοδοξίας της πρότασης της Επιτροπής για μείωση των κλιματικών επιπτώσεων που επιφέρει ο τομέας των βαρέων επαγγελματικών οχημάτων και, αφετέρου, της παροχής κάποιας ευελιξίας στα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή του τροποποιημένου κανονισμού, ενώ παράλληλα ενισχύονται η καινοτομία και η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ στον τομέα.
Πεδίο εφαρμογής του κανονισμού
Η πρόταση επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού ώστε όλα σχεδόν τα νέα βαρέα επαγγελματικά οχήματα με πιστοποιημένες εκπομπές CO2 —συμπεριλαμβανομένων των μικρότερων φορτηγών, των αστικών λεωφορείων, των πούλμαν και των ρυμουλκουμένων— να υπόκεινται σε στόχους μείωσης των εκπομπών.
Εξαίρεση από τους στόχους μείωσης του CO2 που ορίζονται στον κανονισμό θα ισχύει για τους κατασκευαστές με μικρό όγκο παραγωγής και για τα οχήματα που χρησιμοποιούνται για εξορυκτικούς, δασικούς και γεωργικούς σκοπούς, για τα οχήματα που προορίζονται για χρήση από τις ένοπλες δυνάμεις και τις πυροσβεστικές υπηρεσίες, για τα οχήματα που προορίζονται προς χρήση στο πλαίσιο της πολιτικής προστασίας, της δημόσιας τάξης και της ιατρικής περίθαλψης, και για επαγγελματικά οχήματα, όπως τα απορριμματοφόρα.
Τα κράτη μέλη τροποποίησαν τον ορισμό του «βαρέος επαγγελματικού οχήματος μηδενικών εκπομπών» μειώνοντας περαιτέρω το προτεινόμενο όριο, το οποίο εξακολουθεί να καλύπτει τα υδρογονοκίνητα οχήματα. Επιπλέον, τα κράτη μέλη πρόσθεσαν μια επιμέρους ομάδα οχημάτων, ώστε να συμπεριληφθούν τα φορτηγά εξαιρετικά βαρέων συνδυασμών (EHC), προκειμένου να ληφθούν καλύτερα υπόψη τα χαρακτηριστικά τους, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ενεργειακή τους απόδοση.
Νέοι στόχοι
Σύμφωνα με τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ για το 2030 και εξής, το Συμβούλιο διατήρησε τους στόχους που έθεσε η Επιτροπή. Εκτός από τον στόχο μείωσης των εκπομπών CO2 κατά 15% το 2025, ο οποίος είχε ήδη προβλεφθεί, οι νέοι κανόνες εισάγουν νέους στόχους:
- μείωση των εκπομπών κατά 45% από το 2030 (αύξηση του ποσοστού από 30%)
- μείωση των εκπομπών κατά 65% από το 2035
- μείωση των εκπομπών κατά 90% από το 2040
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να ορίσουν στο 7,5% τους στόχους για τα ρυμουλκούμενα και τα ημιρυμουλκούμενα (παράρτημα I).
Στόχος μηδενικών εκπομπών για τα αστικά λεωφορεία
Η προτεινόμενη τροπολογία εισάγει στόχο μηδενικών εκπομπών κατά 100% για τα αστικά λεωφορεία έως το 2035, ενώ ως ενδιάμεσος στόχος τίθεται η μείωση των εκπομπών κατά 85% για την κατηγορία αυτή έως το 2030. Το Συμβούλιο συμφώνησε να εξαιρεθούν από τον στόχο αυτόν τα υπεραστικά λεωφορεία.
Επιπλέον, το Συμβούλιο πρόσθεσε σειρά διατάξεων ώστε να καταστεί πιο περιεκτική η ρήτρα επανεξέτασης, λαμβάνοντας υπόψη, για παράδειγμα, τις εθνικές επενδύσεις που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί και ενδεχόμενους περιορισμούς λόγω της ειδικής εδαφικής μορφολογίας ή των καιρικών συνθηκών στα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη αποσαφήνισαν επίσης τις διατάξεις σχετικά με τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων για τα αστικά λεωφορεία μηδενικών εκπομπών, ιδίως όσον αφορά τα κριτήρια αξιολόγησης που σχετίζονται με την ασφάλεια του εφοδιασμού, προκειμένου να διασφαλιστεί η νομική αρτιότητα.
Επανεξέταση το 2027
Η αποτελεσματικότητα και ο αντίκτυπος του τροποποιημένου κανονισμού στους προαναφερθέντες στόχους θα επανεξεταστούν από την Επιτροπή το 2027, ένα έτος νωρίτερα από ό,τι είχε αρχικά προτείνει η Επιτροπή. Ένα από τα ζητήματα επί των οποίων η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει στοιχεία κατά την επανεξέταση που θα διενεργήσει είναι η πρόοδος όσον αφορά την ανάπτυξη δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα για τα οχήματα που καλύπτει ο παρών κανονισμός.
Στην επανεξέτασή της, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να εκπονήσει αξιολόγηση του ρόλου ενός συντελεστή διόρθωσης των ανθρακούχων εκπομπών (CCF) κατά τη μετάβαση προς την κινητικότητα μηδενικών εκπομπών στον τομέα των βαρέων επαγγελματικών οχημάτων.
Επόμενα βήματα
Η γενική προσέγγιση θα αποτελέσει την εντολή του Συμβουλίου για διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ώστε η πράξη να λάβει την τελική της μορφή. Το τελικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων θα πρέπει να εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.
