Σε ισχύ τέθηκε από τις 29 Δεκεμβρίου 2023, ο νέος κανονισμός δικαιωμάτων επιβατών τακτικών και έκτακτων γραμμών με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς και μέσα σταθερής τροχιάς, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β’ 7483 και αντικαθιστά τον κανονισμό της 19-6-2015 (ΦΕΚ Β’ 1181).
Η υπουργική Απόφαση εφαρμόζεται στις τακτικές αστικές γραμμές που εκτελούνται με οδικά μέσα μεταφοράς (Λεωφορεία, Τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, Τραμ), στις τακτικές υπεραστικές γραμμές που εκτελούνται με οδικά μέσα μεταφοράς (Λεωφορεία), στις τακτικές διεθνείς γραμμές που εκτελούνται με οδικά μέσα μεταφοράς (Λεωφορεία) όταν είτε το αρχικό σημείο επιβίβασης είτε το τελικό σημείο αποβίβασης των επιβατών βρίσκεται εντός της ελληνικής επικράτειας, και στις έκτακτες γραμμές που εκτελούνται με οδικά μέσα μεταφοράς (Λεωφορεία) όταν είτε το αρχικό σημείο επιβίβασης είτε το τελικό σημείο αποβίβασης των επιβατών βρίσκεται εντός της ελληνικής επικράτειας.
Παράλληλα η υπουργική Απόφαση ξεκαθαρίζει πότε επιτρέπεται η μεταφορά ποδηλάτων στα οχήματα και συρμούς, τι ισχύει για τα ηλεκτρικά ποδήλατα όπως επίσης και για τα ηλεκτρικά πατίνια.
Τα δικαιώματα των επιβατών
Κάθε πολίτης, και ιδιαίτερα τα άτομα με αναπηρία ή άτομα με μειωμένη κινητικότητα, δικαιούται όπως επιβιβαστεί και κάνει χρήση, χωρίς καμία άμεση ή έμμεση διάκριση, των δημόσιων οδικών μέσων μεταφοράς (Λεωφορεία, Τρόλεϊ) και μέσων σταθερής τροχιάς (Μετρό και Τραμ) καταβάλλοντας το εκ της νομοθεσίας οριζόμενο, ανά κατηγορία μεταφορικού μέσου, κόμιστρο.
Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται να αρνούνται να δεχθούν κράτηση, να εκδώσουν ή να παράσχουν κατ’ άλλο τρόπο εισιτήριο σε, ή να επιβιβάσουν άτομα λόγω αναπηρίας ή μειωμένης κινητικότητας.
Τα πρόστιμα
Πρόστιμο επιβάλλεται όταν, από έλεγχο που διενεργείται από τους εντεταλμένους Ελεγκτές Κομίστρου δημόσιων τακτικών αστικών οδικών μέσων μεταφοράς (Λεωφορεία – Τρόλεϊ) και μέσων σταθερής τροχιάς (Μετρό και Τραμ), προκύπτει ότι άτομο ευρισκόμενο εντός των οχημάτων/συρμών αλλά και των εσωτερικών χώρων των σταθμών μετά των επικυρωτικών μηχανημάτων δεν έχει καταβάλει το νόμιμο, κατά περίπτωση, κόμιστρο.
Πότε επιτρέπεται η μεταφορά ποδηλάτου ή ηλεκτρικού πατινιού;
Στις τακτικές αστικές γραμμές με οδικά μέσα και μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, Τραμ) επιτρέπεται, με ευθύνη του επιβάτη και κατά την κρίση του οδηγού ή άλλου εντεταλμένου προσωπικού του μεταφορέα ανάλογα με τις συνθήκες πληρότητας του οχήματος/συρμού και την ασφάλεια των επιβατών, η μεταφορά ποδηλάτων, ως εξής:
Στα λεωφορεία επιτρέπεται, αποκλειστικώς, η μεταφορά αναδιπλούμενων (σπαστών) ποδηλάτων μεγέθους έως 20″. Για τη διασφάλιση της ασφαλούς μεταφοράς των επιβατών και για την αποφυγή οποιουδήποτε τραυματισμού αυτών, τα εν λόγω ποδήλατα μεταφέρονται απαραιτήτως εντός ειδικής αποθηκευτικής τσάντας με- ταφοράς/χειραποσκευής (μέγιστων διαστάσεων 33 x 66 x 80εκατ., με ιμάντες ασφάλισης) από όπου δεν εξέχουν μηχανικά μέρη αυτών.
Στο Μετρό και το Τραμ επιτρέπεται η μεταφορά και συμβατικών ποδηλάτων, έως δύο 2 ανά συρμό. Οι ποδηλατιστές, κατά τη μετακίνησή τους στις αποβάθρες και γενικότερα σε όλους τους χώρους των σταθμών, κυκλοφορούν πεζοί, δεν χρησιμοποιούν τις κυλιόμενες κλίμακες των σταθμών, μπορούν ωστόσο να κάνουν χρήση των ανελκυστήρων. Η είσοδος αυτών στο συρμό γίνεται από την τελευταία θύρα.
Εάν οι συνθήκες μεταφοράς εντός του οχήματος/ συρμού δεν το επιτρέπουν, ο οδηγός μπορεί να αρνηθεί την επιβίβαση ενός επιβάτη με ποδήλατο.
Κατά τις ημέρες και ώρες διεξαγωγής αθλητικών και άλλων εκδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα πλησίον των γραμμών του Μετρό, του Ηλεκτρικού Σιδηρόδρομου και του Τραμ δεν επιτρέπεται η μεταφορά ποδηλάτων λόγω της μεγάλης επιβατικής κίνησης στους συρμούς και τις αποβάθρες.
Η μεταφορά ηλεκτροκίνητου πατινιού (e-scooter) στις τακτικές αστικές γραμμές με οδικά μέσα και μέσα σταθερής τροχιάς επιτρέπεται, με ευθύνη του επιβάτη, η μεταφορά Ελαφρού Προσωπικού Ηλεκτρικού Οχήματος (Ε.Π.Η.Ο.)
Πιο συγκεκριμένα στα λεωφορεία επιτρέπεται η μεταφορά αποκλειστικώς αναδιπλούμενων (σπαστών) πατινιών. Για τη διασφάλιση της ασφαλούς μεταφοράς των επιβατών και για την αποφυγή οποιουδήποτε τραυματισμού αυτών, τα εν λόγω ηλεκτροκίνητα πατίνια (e-scooters) μεταφέρονται απαραιτήτως εντός ειδικής αποθηκευτικής τσάντας μεταφοράς/χειραποσκευής (μέγιστων διαστάσεων 110x50x20εκατ., με ιμάντες ασφάλισης) από όπου δεν εξέχουν μηχανικά μέρη αυτών.
Στο Μετρό και το Τραμ επιτρέπεται η μεταφορά αναδιπλούμενων (σπαστών) πατινιών έως 2 ανά συρμό. Οι χρήστες των εν λόγω πατινιών, κατά τη μετακίνησή τους στις αποβάθρες και γενικότερα σε όλους τους χώρους των σταθμών, κυκλοφορούν πεζοί, δεν χρησιμοποιούν τις κυλιόμενες κλίμακες των σταθμών, μπορούν ωστόσο να κάνουν χρήση των ανελκυστήρων. Η είσοδος αυτών στο συρμό γίνεται από την τελευταία θύρα.
Εάν οι συνθήκες μεταφοράς εντός του οχήματος/ συρμού δεν το επιτρέπουν, ο οδηγός μπορεί να αρνηθεί την επιβίβαση ενός επιβάτη με πατίνι.
Κατά τις ημέρες και ώρες διεξαγωγής αθλητικών και άλλων εκδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα πλησίον των γραμμών του Μετρό και του Τραμ δεν επιτρέπεται η μεταφορά πατινιών λόγω της μεγάλης επιβατικής κίνησης στους συρμούς και τις αποβάθρες.
Πότε επιτρέπειται η μεταφορά ζώων;
Η μεταφορά μικρών ζώων συντροφιάς με οδικά μέσα και μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, Τραμ) επιτρέπεται, με ευθύνη του επιβάτη και κατά την κρίση του οδηγού ή άλλου εντεταλμένου προσωπικού του μεταφορέα ανάλογα με τις συνθήκες πληρότητας του οχήματος/ συρμού και την ασφάλεια των επιβατών (με εξαίρεση τους σκύλους βοηθείας), εφόσον είναι τοποθετημένα σε ασφαλές κλουβί μεταφοράς, κλειστού τύπου διαστάσεων έως 70εκ. x 40εκ. x 50εκ. για την περίπτωση των τακτικών αστικών γραμμών ή σε ασφαλές κλουβί μεταφοράς, κλειστού τύπου διαστάσεων έως 50εκ. x 40εκ. x 35 εκ. για την περίπτωση των υπεραστικών τακτικών καθώς και των έκτακτων γραμμών και συνοδεύονται από τον ιδιοκτήτη ή κάτοχό τους ενώ παράλληλα ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος του ζώου φέρει το ατομικό βιβλιάριο υγείας- διαβατήριο του ζώου.
Διαδικασία υποβολής καταγγελίας επιβατών
Ο ενδιαφερόμενος υποβάλει εντός τριών μηνών από την ημερομηνία εκτέλεσης της αναφερόμενης παράβασης έγγραφη καταγγελία, με κριτήριο την εκτελούμενη γραμμή και το είδος του μέσου μεταφοράς, στα αρμόδια πρωτοβάθμια όργανα εξέτασης καταγγελιών.
Προκειμένου να εξεταστούν αρμοδίως οι αναφορές- καταγγελίες υποβάλλονται εγγράφως και περιλαμβάνουν απαραιτήτως: τα πλήρη στοιχεία του καταγγέλλοντα (Όνομα, Επώνυμο) και στοιχεία επικοινωνίας (Ταχυδρομική δ/νση ή e-mail ή τηλέφωνο ή fax), τους λόγους υποβολής της καταγγελίας, σαφή περιγραφή του συμβάντος, σχετικές πληροφορίες με το ταξίδι και τους όρους μεταφοράς, όπως υπόδειξη του μεταφορέα, αναφορά του σημείου αναχώρησης- άφιξης, αναφορά της προγραμματισμένης και της τελικώς εκτελεσθείσας ώρας αναχώρησης- άφιξης, στην περίπτωση ματαίωσης ή καθυστερημένης αναχώρησης τακτικής γραμμής, το αντίτιμο του εισιτηρίου. Προαιρετικά, στην αναφορά- καταγγελία επισυνάπτεται κάθε σχετικό παραστατικό, όπως απόκομμα εισιτηρίου, αποδεικτικό κράτησης ταξιδιού, αντίγραφα αποδείξεων πρόσθετων εξόδων.
Τα πρωτοβάθμια όργανα πραγματοποιούν έρευνα για κάθε αναφορά- καταγγελία και εντός 1 μηνός από την παραλαβή αυτής ενημερώνουν εγγράφως και επί αποδείξει τον καταγγέλλοντα εάν η καταγγελία του εκρίθη βάσιμη, απερρίφθη ή εξετάζεται ακόμη.
Καταγγελίες και αναφορές ελλιπείς ως προς τα αναφερόμενα στοιχεία καθώς και καταγγελίες που έχουν εξεταστεί, εξετάζονται ή η εξέταση των οποίων εκκρεμεί από τα αρμόδια δευτεροβάθμια όργανα δεν εξετάζονται από τα πρωτοβάθμια όργανα, με παράλληλη ενημέρωση του πολίτη.
Τα πρωτοβάθμια όργανα διατηρούν το δικαίωμα να ζητούν εγγράφως και επί αποδείξει και εντός της ως άνω προθεσμίας πρόσθετες διευκρινήσεις επί της αναφοράς- καταγγελίας και εφόσον αυτές δεν παρέχονται εμπράκτως από τον ενδιαφερόμενο να θέτουν την αναφορά στο αρχείο.
Καταγγελίες – αναφορές υβριστικές ή που αφορούν σε αίτημα εμφανώς παράλογο, αόριστο, ακατάληπτο ή επαναλαμβάνονται κατά τρόπο καταχρηστικό δεν εξετάζονται από τα πρωτοβάθμια όργανα και τίθενται στο αρχείο.
Εντός τριών μηνών από την ημερομηνία παραλαβής της αναφοράς- καταγγελίας τα πρωτοβάθμια όργανα ενημερώνουν εγγράφως και επί αποδείξει τον καταγγέλλοντα για το αποτέλεσμα της έρευνας της αναφοράς- καταγγελίας. Τυχόν αποζημίωση του καταγγέλλοντα καθορίζεται και καταβάλλεται κατά τα οριζόμενα του άρθρου 7.
Στους μεταφορείς που παραβαίνουν τις διατάξεις του παρόντος Κανονισμού Δικαιωμάτων Επιβατών επιβάλλονται διοικητικά πρόστιμα το ύψος των οποίων κυμαίνεται από 150 ευρώ έως 3.000 ευρώ και εισπράττονται υπέρ Δημοσίου, σύμφωνα με τις διατάξεις περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων.
Για κάθε αναφορά/καταγγελία πραγματοποιείται έρευνα από τα ως άνω όργανα. Εντός 15 ημερών από την παραλαβή της αναφοράς/καταγγελίας, τα ως άνω όργανα, κατά περίπτωση καλούν, εγγράφως και επί αποδείξει, το μεταφορέα όπως εκθέσει εγγράφως εντός προθεσμίας 10 ημερών από την παραλαβή της ως άνω κλήσης τις απόψεις του επί της εξεταζόμενης παράβασης.
